Trước đây, hàng chục công ty thương mại ít tên tuổi hoạt động trên thị trường giao dịch dầu giữa Nga và bên mua chính là Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ. Các công ty này vốn bị thu hút bởi triển vọng về mức phí hấp dẫn trong việc giúp các nhà sản xuất Nga lách lệnh trừng phạt của phương Tây.
Ấn Độ đã trở thành bên mua dầu thô vận chuyển qua đường biển lớn nhất của Nga sau khi mâu thuẫn Nga – Ukraine xảy ra vào năm 2022. Lượng mua của Ấn Độ đạt gần kỷ lục là 1,8 triệu đến 2 triệu thùng/ngày, tương đương 1/3 lượng dầu thô nhập khẩu của nước này.
Năm ngoái, các công ty Ấn Độ nhận được đề nghị mua dầu Nga từ ít nhất 10 bên trung gian mỗi tháng.
Theo 6 nhà giao dịch và dữ liệu, hoạt động giao dịch chỉ tập trung vào một số công ty trung gian đã tạo điều kiện cho Nga bán lượng dầu kỷ lục cho Ấn Độ, với mức chiết khấu thấp nhất kể từ năm 2022.
Việc chỉ một số công ty còn hoạt động giúp việc theo dõi dễ dàng hơn và vi phạm các lệnh trừng phạt tiếp theo nếu phương Tây gia tăng áp lực lên Điện Kremlin. Mỹ và các đồng minh đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt với nhà giao dịch, ngân hàng và chủ tàu để làm giảm lợi nhuận bán dầu của Nga, nhưng các công ty mới lại nhanh chóng thay thế các thực thể bị trừng phạt.
Hầu hết dầu thô của Nga hiện được bán bởi các công ty như chi nhánh giao dịch có trụ sở tại Dubai của công ty dầu mỏ Nga Lukoil, Litasco Middle East và Hinera Trading, Black Pearl Energy có trụ sở ở Dubai. Các nguồn tin tiết lộ, Hinera và Black Pearl Energy vận chuyển lượng dầu lớn do hãng sản xuất dầu lớn nhất Nga là Roneft cung cấp đến Ấn Độ.
Các nhà giao dịch như Starex Trading và Pontus Trading, có trụ sở tại Dubai, từng là những nhà cung cấp dầu thô lớn của Nga cho Ấn Độ vào năm ngoái. Song, hiện tại họ đã ngừng hoạt động này.
Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu nhà nước của Ấn Độ như Indian Oil Corp thực hiện các giao dịch mua tại chỗ. Còn các nhà máy lọc dầu tư nhân Reliance Industries và Nayara Energy, thuộc sở hữu một phần của Rosneft, có các hợp đồng được gia hạn hàng năm để nhập khẩu dầu thô của Nga.
Các bên trung gian bán dầu Nga thường phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ các ngân hàng Nga do bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của phương Tây. Họ đã phải ngừng hoạt động này sau khi Nga tăng lãi suất lên 21% vào cuối tháng 10, mức cao nhất kể từ năm 2003.
Khi dòng chảy dầu Nga đến Ấn Độ ngày càng ổn định hơn, các nhà sản xuất của Nga muốn được các bên trung gian thanh toán trước, với thời gian 2 tuần trước khi một lô hàng được xếp lên tàu.
Trước đó, năm 2022 và 2023, các khoản thanh toán lại được thực hiện vào nhiều tuần sau khi hàng được chuyển đi, vì các công ty Nga rất muốn đưa dầu đến châu Á do áp lực từ lệnh trừng phạt.
Việc số lượng công ty trung gian giảm mạnh đang giúp các nhà sản xuất Nga có lợi thế nhiều hơn.
Theo tính toán của Reuters, giá dầu thô Ural của Nga đã giảm trong những tháng gần đây xuống còn 3-4 USD/thùng tại các cảng của Ấn Độ, trong khi năm ngoái là 8 USD. Nhìn chung, dầu Nga vẫn rất hấp dẫn với Ấn Độ vì giá thấp hơn từ 3 đến 3,5 USD/thùng so với dầu Mỹ và Trung Đông.
Bất chấp giá tăng cao, khối lượng dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga đến Ấn Độ vẫn ở gần mức cao kỷ lục, cao hơn khối lượng đến Trung Quốc.
Một trong các nhà giao dịch cho biết, dù hoạt động mua bán dầu tập trung như vậy khiến phương Tây có thể dễ dàng áp thêm lệnh trừng phạt với Nga để làm giảm doanh thu, nhưng các công ty Nga có thể lại tiếp tục sử dụng chiến lược bán qua nhiều bên trung gian hơn nếu cần.
Tham khảo Reuters
