Mới đây, chương trình Kính đa chiều đã lên sóng, với sự tham gia của đạo diễn Lê Hoàng và ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, chủ tịch hội đồng quản trị công ty Saigon Book. Cả hai cùng bàn luận về một vấn đề văn hóa giải trí nổi cộm hiện nay, là khó khăn của ngành xuất bản cũng như văn hóa đọc.
Đạo diễn Lê Hoàng
Đạo diễn Lê Hoàng cho rằng: “Bất lợi đầu tiên của ngành xuất bản hiện nay là sự cạnh tranh với nhiều phương tiện giải trí khác. Nếu như trước đây, ngoài việc đọc sách thì chẳng còn lựa chọn giải trí nào, bởi số lượng phim khá ít và vé rất đắt đỏ, thì thời điểm hiện tại có rất nhiều sự lựa chọn.
Bất lợi thứ hai của các nhà xuất bản hiện nay là sự xuất hiện của những quyển sách có nội dung sơ sài, thiếu chất lượng khiến độc giả mất niềm tin vào sách.
Trước đây, khi đọc một quyển sách, hầu hết mọi người đều tin tưởng vào giá trị sách mang lại, nhưng bây giờ độc giả phải có kiến thức chọn lọc mới đọc sách.
Bất lợi thứ ba là sách in đang bị thay thế bằng sách điện tử. Ngoài ra, nhiều người còn có thể tiếp cận với các quyển sách điện tử miễn phí và tạo nên tâm lý đọc chùa, làm giảm động lực mua sách giấy truyền thống.
Ông Nguyễn Tuấn Quỳnh
Bất lợi thứ tư của thị trường xuất bản hiện nay là quan niệm về giá trị đọc không còn được đề cao. Bởi ngày nay có nhiều người thành công trong các lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, kinh doanh mà không cần đọc nhiều sách. Thực tế ngày nay, kiến thức không chỉ đến từ sách mà còn đến từ rất nhiều nguồn khác nhau.
Bất lợi thứ năm của các nhà xuất bản ngày nay là sách thiếu sự độc đáo để gây nên cơn sốt tương tự những bộ phim điện ảnh chiếu rạp. Nếu như ngày nay có những bộ phim ai cũng phải xem thì trước đó cũng có những quyển sách nhất định phải đọc như Cù lao Tràm, Nỗi buồn chiến tranh, Trăm năm cô đơn,…
Nếu sách không gây cơn sốt trong xã hội thì chứng tỏ vai trò và sự độc đáo của sách đang bị giảm xuống”.
Ông Nguyễn Tuấn Quỳnh tiếp lời: “Tôi đồng ý rằng giới trẻ hiện nay có nhiều sự lựa chọn giải trí, nhất là khi xuất hiện các nền tảng mạng xã hội. Với sự tiện lợi nhanh chóng, tức thì của mạng xã hội dẫn đến hệ quả tạo nên thế hệ lướt thay vì đọc sâu.
Về việc hiện nay xuất hiện những quyển sách kém chất lượng là hoàn toàn đúng. Nhà xuất bản luôn phải cân bằng giữa sách bán chạy và chất lượng sách. Tuy nhiên, sách bán chạy không phải lúc nào cũng tỷ lệ thuận với chất lượng nên nhà xuất bản phải luôn cân đối giữa sách bán chạy và sách hay.
Ngoài ra, trong thời gian gần đây có những quyển sách rác được truyền thông rầm rộ trên mạng xã hội và bán chạy nhờ kế hoạch marketing thu hút. Tuy nhiên chất lượng sách không đáp ứng được kỳ vọng của độc giả, dẫn đến tình trạng bị chê bai và mất niềm tin từ độc giả. Đây là một vấn nạn đối với thị trường xuất bản”.
Tiếp đó, ông Nguyễn Tuấn Quỳnh bày tỏ quan điểm về trường hợp hoa hậu Kỳ Duyên tự nhận mình chưa bao giờ đọc hết một cuổn sách: “Thật ra có nhiều cách tiếp cận kiến thức.
Không đọc sách không có nghĩa là không học hỏi. Tất nhiên bên cạnh kiến thức từ những nguồn khác thì đọc thêm sách sẽ tốt hơn. Bởi dù sao đi nữa thì sách cũng là tinh hoa kiến thức tích lũy ở đó”.
Về phía mình, đạo diễn Lê Hoàng nhận định: “Thị trường sách hiện nay đang thiếu những tác giả, tác phẩm gây sốt như thời kỳ trước.
Không chỉ sách mất vai trò trong xã hội mà người viết sách cũng ngày càng bị xem nhẹ, mất đi sự thiêng liêng vốn có, bởi ngày nay ai cũng có thể chi tiền để in thơ, in sách hồi ký một cách dễ dãi.
Tôi nhìn số lượng bản in và giá tiền quyển sách, tôi biết là chi tiền xuất bản và khi họ in 1 – 2 cuốn thì ghi là nhà văn. Tôi nói thật, nhiều người viết bài báo còn không sạch, cũng gọi là nhà văn. Danh hiệu nhà văn bây giờ rẻ quá, điều đấy cũng làm hại sách rất nhiều, làm cho người ta cảm thấy không còn thiêng liêng nữa”.
